ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ 9 12 και 13.1.2013
Ο Άγιος Βασίλειος
Την πρώτη μέρα του χρόνου η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη του αληθινού Αγίου Βασιλείου! Ο Άγιος Βασίλειος, που ονομάζεται και Μέγας, λόγω της μεγάλης αγάπης και προσφοράς του στην Εκκλησία, γεννήθηκε τρεις αιώνες περίπου μετά την παρουσία του Χριστού στη γη, το 329 μ. Χ., στην Νεοκαισάρεια του Πόντου. Προερχόταν από μια οικογένεια με πολλά παιδιά και μεγάλη αγάπη για τα γράμματα και τη μόρφωση. Ο πατέρας του, Βασίλειος και αυτός, η μητέρα του Εμμέλεια και η γιαγιά του Μακρίνα, μεγάλωσαν το Βασίλειο με τέτοιο τρόπο, ώστε και αυτός αγάπησε πολύ τα γράμματα. Έτσι, μεγαλώνοντας, θέλησε να σπουδάσει, γι’ αυτό πήρε ό, τι μπορούσε από τους δασκάλους της Νεοκαισάρειας και συνέχισε να μορφώνεται κοντά σε μεγάλους δασκάλους της εποχής εκείνης, πρώτα στην Κωνσταντινούπολη και μετά στην Αθήνα. Σπούδασε σχεδόν όλες τις επιστήμες της εποχής: φιλοσοφία, ρητορική, μαθηματικά, ιατρική κ.ά. , διδάσκοντας με τη σειρά του σε άλλους ό, τι είχε ο ίδιος μάθει.
Η γιαγιά του Μακρίνα τον βοήθησε από μικρό να γνωρίσει και να αγαπήσει την παράδοση της εκκλησίας μας και ο Βασίλειος στα 28 του χρόνια, αφού έχει γνωρίσει από επισκέψεις του στην Ανατολή πολλά πράγματα για τη ζωή των μοναχών, βαπτίζεται και αποφασίζει να πάει να ασκητέψει στον Πόντο. Πριν ξεκινήσει όμως, χαρίζει την τεράστια περιουσία του στην Εκκλησία και ζει σε ακτημοσύνη.
Μεγάλες διαφωνίες εκείνη την εποχή ταλαιπωρούν την Εκκλησία του Χριστού, γιατί πλήθος αιρετικών ανθρώπων δε δέχεται τη αλήθεια και θέλει να την αλλάξει. Ο Άγιος Βασίλειος τον καιρό εκείνο αφήνει το ασκητήριό του και επιστρέφει στην Καισάρεια για να βοηθήσει στη λύση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η εκκλησία. Εκεί χειροτονείται πρεσβύτερος και αργότερα επίσκοπος. Με το λόγο και τα έργα του, αλλά προπάντων με την προσευχή του δεν σταματά να αγωνίζεται για την Εκκλησία μας, παρόλο που αρρωσταίνει συχνά και φτάνει μέχρι το χείλος του θανάτου. Πολλοί άνθρωποι τον συκοφαντούν φτάνοντας μάλιστα στο σημείο να του πουν ότι η πίστη του για το Άγιο Πνεύμα δεν είναι σωστή. Άλλοι έφτασαν να τον απειλήσουν με θάνατο, επειδή ο Άγιος δε συμφωνούσε με όσα έλεγε ένας μεγάλος αιρετικός, ο Άρειος. Ο Μέγας Βασίλειος όμως δεν σταματά να εργάζεται για την Εκκλησία. Προσεύχεται αδιάκοπα στο Θεό να τον ενισχύσει με τη χάρη Του να διατυπώσει σωστά τις αλήθειες της Εκκλησίας και έτσι γράφει πολλά και σπουδαία βιβλία με απαντήσεις σε μεγάλα ερωτήματα της εποχής του, που διαβάζουμε και μας φωτίζουν μέχρι σήμερα.
Αγαπούσε τόσο τους πονεμένους ανθρώπους, ώστε εκείνα τα χρόνια ιδρύει μια πολιτεία, τη λεγόμενη «Βασιλειάδα», στο κέντρο της οποίας χτίζει μια εκκλησία και γύρω απ’ αυτήν νοσοκομεία, πτωχοκομεία, γηροκομεία και άλλα μέρη όπου θα μπορούσαν να πάνε και να ανακουφιστούν οι άνθρωποι που το είχαν ανάγκη.
Μέχρι το τέλος της επίγειας ζωής του, ο Άγιος Βασίλειος δε σταμάτησε να εργάζεται, αφιερώνοντας το χρόνο της ζωής του στο θέλημα του Θεού, από αγάπη γι’ Αυτόν και τους ανθρώπους. Δεν παρέλειπε μάλιστα να συμβουλεύει τους γονείς και τους δασκάλους να μεγαλώνουν και να παιδαγωγούν με αγάπη τα παιδιά, για να χαίρονται και να μαθαίνουν και αυτά να αγαπούν το Θεό, τους ανθρώπους και τα γράμματα.
Όταν έφτασε περίπου σε ηλικία 48 ετών, ήταν τόσο αδύναμο το σώμα του, που και ο ίδιος κατάλαβε πως έφτασε ο καιρός να μετακομίσει στην πολιτεία του ουρανού. Ψέλλισε ταλαίπωρος από την ασθένειά του τους λόγους «εις χείρας σου παραθήσομαι το πνεύμα μου» και αναπαύτηκε.
Τον τιμάμε την 1η Ιανουαρίου κάθε χρόνο ως έναν από τους μεγαλύτερους Αγίους της Εκκλησίας μας που ακούραστα πρόσφερε τα πολλά χαρίσματά, με τα οποία τον προίκισε ο Θεός, στους ανθρώπους!
Ερμηνευτικά σχόλια:
Σπούδασε όλες τις επιστήμες της εποχής του: ο Θεός έπλασε τον κόσμο και κάθε άνθρωπο ξεχωριστά, γιατί θέλησε και δε σταματά να το θέλει, να χαρίσει σε όλους την αγιότητα. Όλοι να γίνουμε Άγιοι! Άγιος όμως γίνεται ο άνθρωπος που ό, τι του έχει χαρίσει ο Θεός, το χαρίζει με τη σειρά του αυτός στους ανθρώπους και πάλι στον ίδιο το Θεό. Η αγάπη και αφοσίωση του Αγίου Βασιλείου στη γνώση ήταν ένα από τα χαρίσματά του. Είχε μεγάλη πρόοδο στις σπουδές, αλλά δεν τη χρησιμοποίησε για να τον δοξάσουν οι άνθρωποι, αλλά για να τους βοηθήσει να έρθουν πιο κοντά στο Θεό, γνωρίζοντας τι είναι αλήθεια και τι ψέμα από όσα λέγονται γι’ Αυτόν.
Ακτημοσύνη: είναι μία από τις τρεις αρετές των μοναχών μαζί με την παρθενία και την υπακοή. Σημαίνει να μη σου ανήκει τίποτα, να μην κρατάς τίποτα δικό σου, να προσφέρεις ό, τι σου ανήκει στους άλλους που έχουν ανάγκη και να εμπιστεύεσαι τον Θεό, ο Οποίος θα φροντίσει για σένα. Αυτό έκανε και ο Άγιος.
Μεγάλες διαφωνίες… ταλαιπωρούν την Εκκλησία: ο Θεός χαίρεται οι άνθρωποι να έχουν διαφωνίες και να συζητούν ώστε να καταλάβουν ποιο πραγματικά είναι το θέλημά Του γι’ αυτούς και για όλο τον κόσμο. Οι διαφωνίες της εποχής εκείνης όμως ήταν φοβερές, γιατί προέρχονταν από ανθρώπους που δε δίδασκαν ποιος πραγματικά ήταν ο αληθινός Θεός, αλλά Τον παρουσίαζαν όπως ήθελαν. Ο αιρετικός Άρειος για παράδειγμα έλεγε ότι ο Χριστός ήταν κατώτερος από τον Θεό Πατέρα. Ο Άγιος Βασίλειος αγωνίστηκε να υπερασπισθεί την αλήθεια της Εκκλησίας, ώστε να γνωρίζουν οι πιστοί ποια ήταν η πίστη πραγματικά.
Ο Άγιος δεν σταματά να αγωνίζεται για την Εκκλησία μας: ο Άγιος Βασίλειος ήταν φιλάσθενος, που σημαίνει ότι είχε συχνά σοβαρά προβλήματα με την υγεία του. Μέχρι να αφήσει την τελευταία του πνοή όμως δεν εγκατέλειψε ποτέ την Εκκλησία. Εξακολουθούσε να εργάζεται γι’ αυτήν, που ήταν το παν στη ζωή του!
Η «Βασιλειάδα»: Ο Μέγας Βασίλειος, μιας και είχε το τάλαντο να μαθαίνει και να διδάσκει έγραψε πολλά βιβλία που μιλάνε για την αληθινή πίστη της Εκκλησίας μας. Επειδή η αγάπη του όμως αγκάλιαζε όλο τον κόσμο, δεν μπορούσε να μην κάνει κάτι και για όσους είχαν ανάγκη φροντίδας και ανακούφισης από τον πόνο.
Τον τιμάμε την 1η Ιανουαρίου: ο άγιος Βασίλειος, όπως και όλοι οι Άγιοι της πίστης μας νίκησαν το χρόνο και τον θάνατο που φαίνεται να μας βγάζει από τη ζωή, με την πίστη στο Χριστό και την αγάπη τόσο προς το Θεό όσο και προς τον άνθρωπο, αλλά και τη ζωή της Εκκλησίας. Όποιος ζει έτσι, ακόμη κι αν πεθάνει, δεν χάνεται, γιατί συνεχίζει να είναι κοντά στο Χριστό, ενώ η Εκκλησία τον τιμά ως Άγιο και οι άνθρωποι τον θυμόμαστε για πάντα. Ας γεμίσουμε λοιπόν, από την παιδική μας ηλικία, τη ζωή μας με πίστη και αγάπη για το Χριστό και με την βοήθεια των προσευχών των Αγίων μας, ας τους μιμούμαστε, για να είναι ο χρόνος ευκαιρία να ερχόμαστε πιο κοντά στο Θεό.
Ερωτήσεις
1. Ο Άγιος έγινε περήφανος που είχε σπουδάσει τόσα πολλά;
2. Γιατί μοίρασε την περιουσία του στους φτωχούς;
3. Τι σημαίνει ότι υπερασπίσθηκε την Εκκλησία;
4. Γιατί ο Άγιος έχτισε την Βασιλειάδα;
5. Πώς ο Άγιος νίκησε τον χρόνο και τον θάνατο;
Συμπέρασμα: Η Εκκλησία μας θέλει με την πίστη, την αγάπη και την αξιοποίηση των χαρισμάτων μας να νικάμε τον χρόνο και τον θάνατο.
Απολυτίκιο Αγίου Βασιλείου. Ήχος α’.
Εις πάσαν την γην εξήλθεν ο φθόγγος σου, ως δεξαμένη τον λόγον σου. δι’ ου θεοπρεπώς εδογμάτισας, την φύσιν των όντων ετράνωσας, τα των ανθρώπων ήθη κατεκόσμησας. βασίλειον ιεράτευμα , πάτερ όσιε, Χριστόν τον Θεόν ικέτευε, δωρήσασθαι ημίν το μέγα έλεος.
Η ιστορία της βασιλόπιτας
Η ιστορία συνέβη πριν 1500 χρόνια περίπου στην πόλη Καισάρειας της Καππαδοκίας, στη Μικρά Ασία. Ο Μέγας Βασίλειος ήταν Δεσπότης της Καισάρειας και ζούσε αρμονικά με τους συνανθρώπους του. Κάποια μέρα όμως ο βασιλιάς Ουάλης τύραννος της περιοχής, ζήτησε να του δοθούν όλοι οι θησαυροί της Καισάρειας, αλλιώς θα πολιορκούσε την πόλη, για να την κατακτήσει. Ο Μέγας Βασίλειος ολόκληρη τη νύχτα προσευχόταν να σώσει ο Θεός την πόλη. Ξημέρωσε η νέα μέρα και ο βασιλιάς αποφασισμένος περικύκλωσε αμέσως την Καισάρεια με το στρατό του. Μπήκε με την ακολουθία του και ζήτησε να δει το Δεσπότη.
Με θράσος και θυμό ο αδίστακτος βασιλιάς απαιτούσε το χρυσάφι της πόλης. Ο Μέγας Βασίλειος απάντησε ότι οι άνθρωποι της πόλης του δεν είχαν τίποτε άλλο πέρα από πείνα και φτώχια. Ο στρατηγός με το που άκουσε αυτά τα λόγια θύμωσε ακόμα περισσότερο και άρχισε να απειλεί το Μέγα Βασίλειο ότι θα τον εξορίσει πολύ μακριά από τη πατρίδα του. Οι χριστιανοί της Καισάρειας αγαπούσαν πολύ το Δεσπότη τους και θέλησαν να τον βοηθήσουν. Μάζεψαν λοιπόν από τα σπίτια τους ό,τι χρυσαφικά είχαν και του τα πρόσφεραν, ώστε δίνοντας τα στο σκληρό βασιλιά να σωθούν. Στο μεταξύ ο ανυπόμονος Ουάλης διέταξε αμέσως το στρατό του να επιτεθεί στο φτωχό λαό της πόλης.
Ο Μέγας Βασίλειος, που ήθελε να προστατέψει την πόλη του, προσευχήθηκε και μετά παρουσίασε στο βασιλιά ό,τι χρυσαφικά είχε μαζέψει μέσα σε ένα σεντούκι. Τη στιγμή όμως που ο βασιλιάς πήγε να ανοίξει το σεντούκι και να αρπάξει τους θησαυρούς, έγινα το θαύμα ! Όλοι οι συγκεντρωμένοι είδαν μια λάμψη και αμέσως μετά ένα λαμπρό καβαλάρη να ορμάει με το στρατό του επάνω στο σκληρό Ουάλη και στους δικούς του. Σε ελάχιστο χρόνο ο κακός βασιλιάς και οι δικοί του αφανίστηκαν. Ο λαμπρός καβαλάρης ήταν ο Άγιος Μερκούριος και οι στρατιώτες του οι Άγγελοι. Έτσι σώθηκε η πόλη της Καισάρειας.
Τότε όμως ο Δεσπότης της Ο Μέγας Βασίλειος, βρέθηκε σε δύσκολη θέση! Θα έπρεπε να μοιράσει τα χρυσαφικά στους κατοίκους της πόλης και η μοιρασιά να είναι δίκαιη, δηλαδή να πάρει ο καθένας ό,τι ήταν δικό του. Αυτό ήταν πολύ δύσκολο. Προσευχήθηκε λοιπόν ο Μέγας Βασίλειος και ο Θεός τον φώτισε τι να κάνει. Κάλεσε τους διακόνους και τους βοηθούς του και τους είπε να ζυμώσουν ψωμάκια, όπου μέσα στο καθένα ψωμάκι θα έβαζαν και λίγα χρυσαφικά. Όταν αυτά ετοιμάστηκαν, τα μοίρασε σαν ευλογία στους κατοίκους της πόλης της Καισάρειας. Στην αρχή όλοι παραξενεύτηκαν, μα η έκπληξη τους ήταν ακόμη μεγαλύτερη όταν κάθε οικογένεια έκοβε το ψωμάκι αυτό κι έβρισκε μέσα χρυσαφικά. Ήταν λοιπόν ξεχωριστό ψωμάκι, η Βασιλόπιτα. Έφερνε στους ανθρώπους χαρά κι ευλογία μαζί. Από τότε φτιάχνουμε κι εμείς τη Βασιλόπιτα με το φλουρί μέσα, την Πρώτη μέρα του χρόνου, τη μέρα του Αγίου Βασιλείου.
Η Βασιλόπιτα Αγιοβασιλιάτικο έθιμο πολλών αιώνων, μεταφέρεται από γενιά σε γενιά, για να μας θυμίζει την Αγάπη και την Καλοσύνη Αυτού Του Αγίου.
|
