ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ 18 16 και 17.3.2013
Ο άγιος Θεόδωρος ο Τήρων
Ο άγιος Θεόδωρος ο Τήρων γεννήθηκε στην Αμάσεια, την πρωτεύουσα του Ελενοπόντου, πόλη κτισμένη στο φαράγγι του ποταμού Ίριδα. Μεγάλωσε με όπλο την χριστιανική του πίστη, παρότι έζησε στην περίοδο των διωγμών του Διοκλητιανού και του Λικινίου, αυτοκρατόρων της Ανατολής. Ήταν στρατιωτικός. Ξεχώρισε στην κοόρτη των Τηρώνων, δηλαδή των νεοσυλλέκτων για την ανδρεία του, η οποία αποδείχτηκε όταν βοήθησε κάποια πλούσια γυναίκα και τους κατοίκους μίας περιοχής, οι οποίοι τρομοκρατούνταν από ένα γιγάντιο φίδι. Εκείνος, αφού προσευχήθηκε στο Χριστό, κατάφερε με το ακόντιό του να το σκοτώσει.
Εκείνο το διάστημα το διάταγμα του αυτοκράτορα όριζε να γίνονται υποχρεωτικά θυσίες από όλους τους στρατιωτικούς στους θεούς των ειδώλων. Ο Θεόδωρος αρνήθηκε να λάβει μέρος σε αυτές. Ο διοικητής του τάγματος των Τηρώνων Βρύγκας τον κάλεσε και τον ρώτησε για ποιο λόγο δεν θυσιάζει. Ο Θεόδωρος του απάντησε πως ήταν χριστιανός και στο χρόνο που ο Βρύγκας του έδωσε να το ξανασκεφτεί, ο Θεόδωρος ενίσχυε τους άλλους χριστιανούς που ανήκαν στο τάγμα των Τηρώνων, ώστε να μην αλλαξοπιστήσουν από τα βασανιστήρια που θα περνούσαν. Ο Θεόδωρος όμως δεν έμεινε μόνο σε αυτό. Κατέστρεψε το ξύλινο είδωλο της Θεάς Ρέας που βρισκόταν στο ναό, από την αγανάκτησή του για τον διωγμό και τα μαρτύρια των Χριστιανών. Ο Κρονίδης, ένας υπηρέτης του ναού, είδε το σκηνικό και το διεμήνυσε στον τοπικό άρχοντα Πόπλιο. Ο Θεόδωρος αμέσως κλήθηκε σε απολογία για τη μεγάλη ασέβεια. Ο ίδιος είπε ότι το έκανε θέλοντας να διαπιστώσει αν όντως η θεά ήταν αληθινή. Αυτό που διαπίστωσε όμως ήταν ότι πρόκειται περί αψύχου πράγματος.
Ο Πόπλιος διέταξε να τον μαστιγώσουν. Τον έφερε πάλι μπροστά του λέγοντας πως αν ασπασθεί τους θεούς των ειδώλων, όλα θα τελειώσουν, ειδάλλως θα τον υποβάλει σε βασανιστήρια. Ο Θεόδωρος άμεσα απάντησε δείχνοντας τη σταθερότητα της πίστης του και πως δεν φοβάται να μαρτυρήσει επειδή δεν είναι δειλός. Το πρώτο βασανιστήριο ήταν η πείνα και η δίψα στη φυλακή επί πολλές μέρες να μην έχει ψωμί και νερό. Ένα βράδυ εμφανίστηκε μπροστά του ο Χριστός, δίνοντάς του τη δύναμη. Επίσης, άγγελοι έψελναν μέσα απο το κελί του, με αποτέλεσμα οι φύλακες να νομίσουν πως φίλοι του Θεοδώρου πήγαν να τον βοηθήσουν να δραπετεύσει. ΟΙ φύλακες έψαξαν στο κελί του, αλλά δε βρήκαν κανέναν.
Ο Πόπλιος θέλησε να του ξαναδώσει μια ευκαιρία να αλλαξοπιστήσει, όμως ο Θεόδωρος ήταν ανένδοτος. Έτσι διέταξε να τον κρεμάσουν με ανάποδη φορά και να κόψουν τις σάρκες του με κοφτερά σίδερα. Το βασανιστήριο απέτυχε. Όσοι ήταν χριστιανοί, βλέποντας τον Θεόδωρο να μη λυγίζει, έπαιρναν δύναμη. Τέλος, ο Πόπλιος διέταξε να τον κάψουν ζωντανό σε ένα φλογισμένο καμίνι. Τα λείψανά του μεταφέρθηκαν στην πόλη Ευχάιτα, όπου ο κόσμος πήγαινε και τα προσκυνούσε, παίρνοντας μεγάλη δύναμη στον πνευματικό αγώνα.
Όταν, μετά τον Μέγα Κωνσταντίνο, έγινε αυτοκράτορας του Βυζαντίου ο Ιουλιανός ο Παραβάτης, πραγματοποίησε μεγάλο διωγμό κατά των χριστιανών. Γνωρίζοντας το τυπικό των χριστιανών για τη νηστεία, και θέλοντας να τους ταλαιπωρήσει ακόμα περισσότερο, κάλεσε τον έπαρχο της Κωνσταντινούπολης και του είπε να αποσύρει από την πόλη τα τρόφιμα που ήταν νηστίσιμα, υποχρεώνοντας τους χριστιανούς είτε να μη νηστέψουν, είτε να μείνουν νηστικοί. Έτσι και έγινε. Τότε σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση εμφανίστηκε μπροστά στον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ευδόξιο ο άγιος Θεόδωρος ο Τήρων και του είπε «σύναξε το ποίμνιο του Χριστού και δώσε εντολή, κανένας Χριστιανός να μην αγοράσει τίποτα από όσα πουλιούνται, διότι όσα πωλούνται στην αγορά είναι μιασμένα, αφού με εντολή του βασιλιά έχουν μιανθεί από αίμα ζώων που θυσιάστηκαν στα είδωλα, και αναπλήρωσε τις ελλείψεις αυτών, χορηγώντας κόλλυβα». Έτσι όλη την εβδομάδα έφαγαν κόλλυβα. Από τότε μέχρι και σήμερα εορτάζεται την πρώτη εβδομάδα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής το θαύμα αυτό.
Η μνήμη του αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος εορτάζεται στις 17 Φεβρουαρίου, ενώ το θαύμα με τα κόλλυβα εορτάζεται το πρώτο Σάββατο της Σαρακοστής.
Ερμηνευτικά σχόλια
γιγάντιο φίδι: ο άγιος δεν φοβάται τα στοιχειά της φύσης, όσο ισχυρά κι αν είναι, γιατί στην καρδιά του έχει την πίστη στο Χριστό. Η πίστη αυτή νικά κάθε φόβο. Ο άγιος θα νικήσει και τον φόβο για το θάνατο, αρνούμενος να υπακούσει στην επιθυμία των ειδωλολατρών διοικητών να θυσιάσει στα είδωλα. Θα προτιμήσει να πεθάνει, παρά να αρνηθεί το Χριστό. Η πίστη είναι εκείνο το όπλο που είναι ακαταμάχητο. Γι’ αυτό από την μικρή μας ηλικία ας την έχουμε μέσα στην καρδιά μας και τίποτε δεν μπορεί να μας φοβίσει.
Το έκανε θέλοντας να διαπιστώσει αν η θεά ήταν αληθινή: ο άγιος κάνει ένα έξυπνο αστείο. Λέει στους ειδωλολάτρες ότι γκρέμισε το άγαλμα της θεάς Ρέας θέλοντας να δει αν αυτό θα αντιδράσει. Αν ήταν αληθινή θεά, θα τον σταματούσε. Μ’ αυτό τον τρόπο δείχνει σ’ αυτούς ότι η πίστη τους είναι ψεύτικη και μάταιη, γιατί θεωρούσαν ότι τα αγάλματα των θεών είναι ιερά. Ο άγιος μιλά έξυπνα. Δεν θέλει απλώς να δικαιολογηθεί για την πράξη του, αλλά θέλει να τους δείξει ότι μόνο ο Χριστός είναι ο αληθινός Θεός και όχι οι ψεύτικοι θεοί των ειδώλων. Παράλληλα, ενώ ο διοικητής του είχε δώσει χρόνο για να ξανασκεφτεί τη στάση του και να θυσιάσει στα είδωλα, αυτός αποδεικνύει ότι η πίστη του είναι σταθερή και οι αποφάσεις του δεδομένες.
είτε να μη νηστέψουν είτε να μείνουν νηστικοί: ο αυτοκράτορας Ιουλιανός ήθελε να ξαναφέρει στο Βυζάντιο τη θρησκεία των ειδώλων. Είδαμε σε προηγούμενο μάθημα ότι ο αυτοκράτορας και άγιος Κωνσταντίνος ο Μέγας ακολούθησε τη χριστιανική πίστη. Ο Ιουλιανός βρήκε μία περίοδο την οποία οι χριστιανοί ευλαβούνταν ιδιαίτερα και την τηρούσαν: αυτήν της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Χωρίς να το ξέρουν διέταξε να βάλουν πάνω στα τρόφιμα που θα αγόραζαν οι χριστιανοί αίμα από τις θυσίες στα είδωλα, ώστε και να τα μολύνουν, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει η υγεία τους είτε, ακόμη κι αν δεν πάθαιναν τίποτα, αν τα τρώγανε, να καταλύονταν η νηστεία, αφού θα είχε πάνω αίμα από κρέας. Γι’ αυτό και ο άγιος εμφανίζεται στον ύπνο του Πατριάρχη και του λέει να μην φάνει οι χριστιανοί από αυτά, αλλά να τους συγκεντρώσει στις εκκλησίες και να βράσει σιτάρι, δηλαδή κόλλυβα, να τους δώσει από αυτά να φάνε και να μην περάσει το σχέδιο του Ιουλιανού.
όλη την εβδομάδα αυτή έφαγαν κόλλυβα: Εμείς σήμερα έχουμε μάθει να μην δίνουμε καμιά σημασία σε τέτοιες λεπτομέρειες. Εύκολα χαλάμε τη νηστεία, εύκολα λέμε «δεν πειράζει το ένα», «δεν πειράζει το άλλο», και γενικά, δε δίνουμε σημασία στις λεπτομέρειες. Οι περισσότεροι λένε «είμαστε καλοί άνθρωποι, δεν πειράξαμε, δεν χτυπήσαμε, δεν κλέψαμε κανέναν. Άρα, είμαστε και καλοί χριστιανοί». Άλλοι πάλι λένε στους μικρότερους: «να είστε καλά παιδιά, να ακούτε τους γονείς σας, να διαβάζετε τα μαθήματά σας, να λέτε την προσευχή σας και να μη μαλώνετε με τ’ αδέρφια σας». Καλά είναι αυτά, αλλά δε φτάνουν. Το σημαντικότερο είναι να μπορούμε να αγαπούμε και να χαιρόμαστε με ό,τι κάνουμε, αλλά και να δίνουμε σημασία σε ό,τι μπορεί να στενοχωρήσει τον άλλο και να μην το κάνουμε. Παράλληλα, να μάθουμε να εξετάζουμε τι δεν είναι σύμφωνο με το θέλημα και τις εντολές του Θεού και να προσπαθούμε να το αποφεύγουμε. Οι λεπτομέρειες είναι αυτές που πληγώνουν τους άλλους, μία απερίσκεπτη κουβέντα, μια χειρονομία, μια γκριμάτσα, μία κακή σκέψη, ένα αδιάφορο βλέμμα, ένας ψυχρός χαιρετισμός, «το δε σου μιλάω», από την μία και από την άλλη «ας μη νηστέψω σήμερα, δεν πειράζει, ας φάω αυτό κι ας μην το θέλει ο Θεός, δεν πειράζει», «ας μην κάνω την προσευχή μου απόψε γιατί έχω κούραση ή θέλω να δω τηλεόραση». Από τα μικρά φτάνουμε μετά στα μεγάλα. Ας μάθουμε λοιπόν να τηρούμε ό,τι μας ζητά ο Θεός, αλλά και να μην κάνουμε ό,τι πληγώνει και κάνει κακό στους άλλους. Ο πολιτισμός μας σήμερα είναι «του δεν πειράζει», «έχω το δικαίωμα». Αν όμως αγαπάμε, προσέχουμε όσο περισσότερα μπορούμε.
Ερωτήσεις
1. Γιατί ο άγιος δε φοβόταν;
2. Πώς κρίνετε τον τρόπο με τον οποίο απάντησε ο άγιος στο ερώτημα γιατί γκρέμισε το άγαλμα;
3. Γιατί ο Ιουλιανός ήθελε να μολύνει τα τρόφιμα των χριστιανών;
4. Πώς βοήθησε ο άγιος τους χριστιανούς να μην μολυνθούν από τα τρόφιμα με το αίμα από τις θυσίες στα είδωλα;
5. Τι μας διδάσκει ο άγιος Θεόδωρος για τις λεπτομέρειες; Πώς μπορούμε να τα εφαρμόσουμε αυτά στη ζωή μας;
Συμπέρασμα
Όσο περισσότερο πιστεύουμε στο Χριστό, τόσο περισσότερο νοιαζόμαστε για τις λεπτομέρειες που πληγώνουν τους άλλους, αλλά και κάνουν κακό στον εαυτό μας
Απολυτίκιο του αγίου Θεοδώρου του Τήρωνα (ήχος β’ )
Μεγάλα τα της πίστεως κατορθώματα! εν τη πηγή της φλογός, ως επί ύδατος αναπαύσεως, ο άγιος Μάρτυς Θεόδωρος ηγάλλετο· πυρί γαρ ολοκαυτωθείς, ως άρτος ηδύς, τη Τριάδι προσήνεκται. Ταις αυτού ικεσίαις, Χριστέ ο Θεός, σώσον τας ψυχάς ημών.
Κάθε πότε νηστεύουμε στην Εκκλησία
Το πρωί της ημέρας που θα κοινωνήσουμε
Κάθε Τετάρτη και Παρασκευή
Την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή (από την Καθαρή Δευτέρα μέχρι και το Μέγα Σάββατο)
Από 1-14 Αυγούστου για την Παναγία μας
Από τις 15 Νοεμβρίου ως τις 24 Δεκεμβρίου (για τα Χριστούγεννα)
Από την Δευτέρα μετά την Κυριακή των Αγίων πάντων, μέχρι και τις 28 Ιουνίου (των Αγίων Αποστόλων)
Την παραμονή των Θεοφανείων (5 Ιανουαρίου), της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου), Την ημέρα της αποτομής της κεφαλής του Προδρόμου (29 Αυγούστου)
