Οι ψυχές που μνημονεύεις!
Ένας απλός ιερέας σε μια επαρχία τα παλιά χρόνια είχε τη συνήθεια να μνημονεύει χιλιάδες ονόματα. Κάθε φορά που λειτουργούσε, και μάλιστα πολύ τακτικά, σχεδόν κάθε μέρα, μνημόνευε όλα τα ονόματα που του είχαν δώσει εδώ και είκοσι πέντε – τριάντα χρόνια. Όλα όμως! Επειδή διάβαζε εκκλησιαστική ιστορία τακτικά, έπαιρνε όλα τα ονόματα των ορθοδόξων από 'κει, Πατριαρχών, Αρχιερέων, Αυτοκρατόρων, Βασιλισσών, στρατηγών, όλων. Του 'δινες ένα όνομα, το μνημόνευε είκοσι χρόνια. Και έτσι τα κρατούσε όλα… Όσο κόσμο γνώριζε, όποιον συναντούσε, έπαιρνε το λεωφορείο να πάει από το χωριό στη χώρα, έπαιρνε όλα τα ονόματα αυτών που ήταν μέσα στο λεωφορείο.
Δεν ξέρω τι άλλο έκανε, όπου κι αν περπατούσε, όποιον κι αν συναντούσε, ζητούσε το όνομά του και το κρατούσε και έτσι τον μνημόνευε. Έκανε πάντοτε πρόθεση τρεις-τρεισήμισι ώρες. Η συνήθης έναρξη της ακολουθίας είναι 7, αυτός πήγαινε απ' τις τρεισήμισι-τέσσερεις κι εκεί στην πρόθεση διάβαζε και μνημόνευε. Κυριακή, γιορτή, καθημερινή, για πολλά χρόνια, είπαμε 25-30.
Είχε όμως ένα ελάττωμα. Έπινε. Του άρεσε το κρασί. Κάποτε λοιπόν σ' ένα βραδινό γλέντι σε μια γιορτή ξημερώθηκε πίνοντας, ξεχνώντας ότι την επομένη μέρα είχε Θεία Λειτουργία. Και μάλιστα θα ερχόταν και ένα πούλμαν με εκδρομείς, οι οποίοι θα έκαναν δική τους Θεία Λειτουργία. Είχαν ειδοποιήσει μια εβδομάδα νωρίτερα ότι εκείνη τη συγκεκριμένη μέρα θα έρχονταν να λειτουργηθούν κοντά του, να κοινωνήσουν, να τους πει το Λόγο του Θεού, να προσκυνήσουν και μια εικόνα που είχαν εκεί θαυματουργή.
Όταν το θυμήθηκε γύρω στις πεντέμισι το πρωί ήταν τύφλα στο μεθύσι. Τι να κάνει τώρα! Για να μην πολυλογούμε, ξεκίνησε τρικλίζοντας και πήγε στην εκκλησία, πήρε καιρό, ντύθηκε και σε λίγο ήρθαν οι προσκυνητές και άρχισε τη Θεία Λειτουργία. Κακήν κακώς κατάφερε να κάνει και τη μεγάλη είσοδο, έκανε τον καθαγιασμό, τρόμαξε να κοινωνήσει, όλα πήγαν καλά μέχρι τη στιγμή που ήρθε η ώρα και είπε:
- «Μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης προσέλθετε», και τότε πέφτει κάτω, μαζί με το Άγιο Ποτήριο, και χύνεται η Θεία Κοινωνία. Έτρεξαν οι άνθρωποι, φώναξαν, αυτός λες και ήταν ένας πάγος πάνω στο κεφάλι του, ξεμέθυσε αμέσως, αρχίζει να κλαίει με λυγμούς, να τα γλύφει, να τα μαζεύει. Δεν ξέρουμε τι έγινε και πώς έγιναν, δεν περιγράφονται αυτά ούτε λέγονται, τέλος πάντων κάψανε ό,τι κάψανε κι ύστερα από ώρες συντετριμμένος μαζεύτηκε σε μια γωνιά κι εκεί έκλαιγε, ώσπου το έμαθε ο Δεσπότης και τον ειδοποίησε να 'ρθει.
Παρουσιάστηκε μπροστά του τρέμοντας. Τι να πει στον Δεσπότη τώρα! Τι να πει στον Δεσπότη! Του 'πε λοιπόν ο επίσκοπος, «κρέμασε το πετραχείλι σου εδώ και πήγαινε στο χωριό και σε τρεις μέρες θα 'ρθεις. Μέχρι τότε θα κάνω προσευχή και θ' αποφασίσω τι θα σου κάνω.»
Την τρίτη ημέρα, το βράδυ, ο επίσκοπος βλέπει στον ύπνο του ότι καθόταν στον επισκοπικό θρόνο με τα ράσα, αλλά φορούσε το πετραχείλι και το ωμόφορο, τα σύμβολα της Αρχιεροσύνης. Και να λοιπόν μαζεύονται βασιλιάδες, αυτοκράτορες, Πατριάρχες, Δεσποτάδες, παπάδες, πρίγκιπες, πριγκίπισσες, όλος αυτός ο κόσμος. Και να τον τραβάνε απ' το πετραχείλι, απ' το ωμόφορο κι απ' τα ράσα κι απ' τα γένια και φωνάζανε: «Τον παπά μας». Κι έφυγαν αυτοί και ήρθε ένα πλήθος από άνδρες και γυναίκες, χιλιάδες, χιλιάδες, χιλιάδες, χιλιάδες, κι όλοι τον τραβούσαν κι όλοι του φώναζαν «τον παπά μας», «τι θα γίνουμε εμείς τώρα χωρίς κάποιον να μας μνημονεύει ». Ξύπνησε ο Δεσπότης καταϊδρωμένος, μούσκεμα.
Κείνο το πρωί θα ερχόταν ο παπούλης. Ο Δεσπότης όμως είχε πάρει την απόφαση να τον καθαιρέσει… Να που ήρθε ο παππούλης.
-Για πες μου, παπά μου. Τι κάνεις εσύ; Άκουσα ότι κάνεις μνημονεύσεις εκεί στη Λειτουργία. Πότε πας στην εκκλησία; Tι κάνεις; Για πες μου, ποια είναι η διαγωγή σου έξω απ' το κρασί;
Και ο παππούλης του είπε την αλήθεια. Τ' άκουσε ο Αρχιερεύς και του είπε:
-Κοίταξε, δώσε, παπά μου, τώρα υπόσχεση ενώπιον Θεού και του Αρχιερέως ότι δεν θα ξαναπιείς. Αν δώσεις αυτήν την υπόσχεση, ότι δεν θα ξαναβάλεις κρασί στο στόμα σου, θα σε συγχωρέσω. Κι όχι μόνο θα σε συγχωρέσω, αλλά θα σε παρακαλέσω να συνεχίσεις την ίδια τακτική μέχρι που θα βαστούν τα χέρια σου. Μέχρι που θα πεθάνεις. Είχα σκοπό σήμερα να σε καθαιρέσω, αλλά δεν μ' αφήνουν οι ψυχές που μνημονεύεις. Συνέχισε όσο ζεις έτσι να πορεύεσαι.
Λίγα λόγια για το θέμα του μήνα.
Μέσα στο μήνα Φεβρουάριο πέφτει σχεδόν πάντα το Ψυχοσάββατο της Αποκριάς, ένα από τα δύο Σάββατα του έτους, (το άλλο είναι το Σάββατο πριν την Κυριακή της Πεντηκοστής), όπου μνημονεύονται όλες οι ψυχές των κεκοιμημένων Ορθοδόξων Χριστιανών, τόσο σε γενικές κατηγορίες όσο και ονομαστικά. Βέβαια, η μνημόνευση ονομάτων γίνεται σε κάθε θεία Λειτουργία, για να γίνει εμφανές ότι η Εκκλησία είναι συνεχής στους αιώνες και έχει μέλη τόσο στην παρούσα ζωή όσο και στην αιώνια ζωή, τις ψυχές που προγεύονται της αιώνιας παρουσίας του Χριστού.
Όταν μνημονεύουμε τους ζωντανούς αδελφούς μας, προσευχόμαστε γι΄ αυτούς, άρα δείχνουμε την αγάπη και το ενδιαφέρον μας γι΄ αυτούς, τους πονάμε, συμμεριζόμαστε τη δυσκολία τους. Αν μάλιστα βρίσκονται και σε δύσκολη θέση, «εκβιάζουμε» τη βοήθεια του Θεού γι΄ αυτούς, αφού οι προσευχές των πολλών για το ίδιο θέμα έχουν μεγαλύτερη ισχύ.
Από την άλλη, οι προσευχές μας για τους κεκοιμημένους δείχνουν την αγάπη μας και το σεβασμό μας γι΄ αυτούς, την απόφασή μας να τους συγχωρήσουμε, αν μας είχαν αδικήσει ή στενοχωρήσει. Μας υπενθυμίζουν τη ματαιότητα των ανθρώπινων, άρα μας προετοιμάζουν και για την ώρα της δικής μας αναχώρησης από την παρούσα ζωή και δίνουν ανακούφιση και παρηγοριά στις ψυχές αυτών που αναμένουν με αγωνία την τελική Κρίση του Θεού κατά τη Δευτέρα Παρουσία Του.
Γι΄ αυτό και η μνημόνευση, από μέρους του καθενός μας, ονομαστικά ανθρώπων που γνωρίζουμε, τόσο ζωντανών όσο και νεκρών, είναι σπουδαία και ευεργετική τόσο για εκείνους όσο και για μας.
Οι Ακολουθίες του Νυχθημέρου.
Πριν ξεκινήσουμε να αναλύουμε μία – μία τις ακολουθίες του νυχθημέρου, θα κάνουμε ακόμη μία κατηγοριοποίησή τους : (α) σε τακτικές, που τελούνται κάθε ημέρα σε κάθε Ναό, ενώ με μερικές παραλλαγές και παραλείψεις μπορούν να τελεστούν και από κάθε πιστό στο σπίτι ή στην Εκκλησία χωρίς Ιερέα, και (β) σε έκτακτες, οι οποίες τελούνται σε ορισμένες περιστάσεις και απαιτείται η παρουσία Πρεσβυτέρου ή Επισκόπου.
