ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ 13 9 και 10.2.2013
Οι Άγιοι Κωνσταντίνος και Ελένη
Η αγία Ελένη γεννήθηκε γύρω στα 248 μ.Χ. σε μια μικρή πόλη, το Δρέπανον της Βιθυνίας στον κόλπο της Νικομήδειας. Ήταν ειδωλολάτρισσα, κόρη πανδοχέα. Εκεί κάποια μέρα γνώρισε τον Κωνστάντιο, αξιωματικό των ρωμαϊκών λεγεώνων του αυτοκράτορα Αυρηλιανού, ο οποίος την αγάπησε και σύντομα παντρεύτηκαν. Η Ελένη από κόρη πανδοχέα ανέβηκε στην άρχουσα τάξη της Ρωμαϊκής κοινωνίας με αυτό το γάμο. Σύντομα απέκτησαν κι ένα παιδί, τον Κωνσταντίνο. Η Ελένη ήταν δυνατή, στοργική και ο Κωνστάντιος υπήρξε ένας μετριοπαθής ειδωλολάτρης, γενναίος στρατιωτικός με πολλές νίκες και διακρίσεις. Το 290, με απόφαση του αυτοκράτορα Διοκλητιανού, ο Κωνστάντιος έγινε συγκυβερνήτης του Αυγούστου Μαξιμιανού στη Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Τότε ζητήθηκε ως απόδειξη της πιστότητας του στην αυτοκρατορία από τον Κωνστάντιο να χωρίσει την Ελένη, που είχε ταπεινή καταγωγή, να νυμφευθεί τη νύφη του Μαξιμιανού Θεοδώρα και να τεθεί υπό την κηδεμονία του ο 15χρονος τότε Κωνσταντίνος. Η Ελένη 45 χρονών εκδιώχθηκε από το αυτοκρατορικό περιβάλλον χάνοντας σύζυγο και παιδί. Η δοκιμασία ήταν σκληρή και για πολλά χρόνια έζησε μέσα σε δυσκολίες. Στο διάστημα αυτό έγινε χριστιανή. Είχε ανδρεία και δεν επέτρεπε στην θλίψη να τη νικήσει. Για 13 ολόκληρα χρόνια έμεινε μακριά από το παιδί της, το οποίο δεν της επέτρεπαν να βλέπει και επέστρεψε κοντά του όταν ο ίδιος την αναζήτησε.
Ο Κωνσταντίνος τιμήθηκε ιδιαίτερα κοντά στον Διοκλητιανό εξ αιτίας της δύναμης και των χαρισμάτων του. Ό,τι όμως συνέβη στον Κωνστάντιο συνέβη και στον Κωνσταντίνο. Ο αυτοκράτορας Αύγουστος τον υποχρεώνει να χωρίσει την Μινερβίνα και να παντρευτεί την Φαύστα, κόρη του Αύγουστου Γαλέριου. Τότε η Ελένη στάθηκε στο πλευρό του γιου της και ανάθρεψε το γιο του Κρίσπο. Ο Κωνσταντίνος τιμούσε την μητέρα του και την αγαπούσε πολύ.
Το 306 πεθαίνει ο Κωνστάντιος και ο στρατός αναγορεύει τον Κωνσταντίνο αυτοκράτορα, ενώ στην Ανατολή βασίλευε ο Γαλέριος. Εκείνος όρισε ως αυτοκράτορα τον Μαξέντιο. Εκείνος αρχικά κήρυξε ανακωχή με τον Κωνσταντίνο. Χώρισαν τη δυτική αυτοκρατορία σε δύο τμήματα και κράτησαν από ένα ο καθένας. Όμως ο Μαξέντιος γρήγορα έγινε τύραννος και οι κάτοικοι της Ρώμης ζήτησαν από τον Κωνσταντίνο να τους σώσει. Ο Κωνσταντίνος συγκέντρωσε το στρατό του και, αφού πέρασε τις Άλπεις, έφτασε στα περίχωρα της Ρώμης. Ο στρατός του Μαξέντιου ήταν τετραπλάσιος στον αριθμό.
Ο Κωνσταντίνος είχε μεγαλώσει από την μητέρα του αναζητώντας τον αληθινό Θεό. Δεν μπορούσε όμως να γίνει χριστιανός, παρότι η μητέρα του ήταν χριστιανή, γιατί κάτι τέτοιο ήταν αντίθετο στους κανόνες του στρατού, ο οποίος λάτρευε τον εκάστοτε αυτοκράτορα ως θεό. Πριν τη δύσκολη μάχη, ο Κωνσταντίνος ήθελε να προσευχηθεί. Τόλμησε λοιπόν να απευθυνθεί στον αληθινό Θεό. Ενώ προσευχόταν, διαγράφεται στον ουρανό το τρόπαιο του Σταυρού, που είχε επάνω του μία επιγραφή «εν τούτω νίκα» (μ’ αυτό να νικήσεις). Τον βρήκε η νύχτα, προσπαθώντας να βρει τι σήμαινε αυτό που είδε. Στο όνειρό του εμφανίστηκε ο Χριστός και τον προέτρεψε να κάνει λάβαρο το σημείο του σταυρού και να το χρησιμοποιεί μπροστά στην μάχη που θα δώσει. Ο Κωνσταντίνος τότε πείστηκε ότι ο Χριστός ήταν ο αληθινός Θεός και έδωσε εντολή να κατασκευάσουν το λάβαρο και να το τοποθετήσουν επικεφαλής του στρατεύματός του. Στην κρίσιμη μάχη της Μιλβίας γέφυρας στις 28 Οκτωβρίου 312 ο Σταυρός έτρεψε σε φυγή τον Μαξέντιο, ο οποίος πνίγηκε στα νερά.
Ο Κωνσταντίνος εισήλθε θριαμβευτής στη Ρώμη. Το Φεβρουάριο του 313 συμφώνησε με τον αυτοκράτορα της Ανατολής Λικίνιο στα Μεδιόλανα να καθιερώσουν την αρχή της ανεξιθρησκίας στην αυτοκρατορία, ο καθένας δηλαδή να μπορεί να πιστεύει σε όποιον θεό θέλει. Έτσι σταμάτησαν οριστικά οι διωγμοί κατά των χριστιανών. Αργότερα ως μονοκράτορας, μόνος Αυτοκράτορας δηλαδή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ανέδειξε το χριστιανισμό ως επίσημη θρησκεία του κράτους. Το 330 μετέφερε την πρωτεύουσα από τη Ρώμη στην Κωνσταντινούπολη και στην ουσία επανίδρυσε μια αυτοκρατορία με θεμέλιο τον χριστιανισμό. Το 325 ο Κωνσταντίνος θα αναλάβει πρωτοβουλία για να αντιμετωπιστεί η αίρεση του Αρείου, η οποία απειλούσε την ενότητα της χριστιανικής πίστης. Θα συγκροτήσει στη Νίκαια της Βιθυνίας την Α’ Οικουμενική Σύνοδο, στην οποία πήραν μέρος μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας, όπως ο άγιος Αθανάσιος, ο άγιος Νικόλαος, ο άγιος Σπυρίδωνας, ο άγιος Αχίλλειος επίσκοπος Λαρίσης. Με θαύματα και διδασκαλίες οι Πατέρες έλυσαν το πρόβλημα καταδικάζοντας τον Άρειο, ο οποίος πίστευε ότι ο Χριστός δεν ήταν Υιός του Θεού αλλά δημιούργημά Του.
Το 326 η μητέρα του Κωνσταντίνου, η αγία Ελένη σε ηλικία 78 ετών επισκέφθηκε τα Ιεροσόλυμα, όπου με το δυναμισμό που τη διέκρινε και την πίστη της έκανε μεγάλη έρευνα ετών και ανακάλυψε στους Αγίους Τόπους το Γολγοθά, το Πανάγιο Μνήμα, τους τρεις Σταυρούς, του Χριστού και των δύο ληστών και τους άγιους Ήλους (καρφιά) της Σταύρωσης. Ο Κωνσταντίνος έδωσε τότε την εντολή να ανεγερθεί στο μέρος εκείνο η βασιλική της Αναστάσεως, η οποία υπάρχει μέχρι και σήμερα. Η αγία Ελένη επισκέφθηκε και άλλα μέρη στους Αγίους Τόπους, έχτισε εκκλησίες, ελευθέρωσε αιχμαλώτους και έκανε πολλές φιλανθρωπίες. Στο τέλος του προσκυνήματος άφησε τον κόσμο αυτό. Πέθανε σε ηλικία 80 ετών. Η λάρνακα και τα λείψανά της βρίσκονται σήμερα στη Ρώμη, στο μουσείο του Βατικανού.
Ο άγιος Κωνσταντίνος λίγο πριν πεθάνει βαπτίστηκε χριστιανός. Δεν ξαναφόρεσε την αυτοκρατορική πορφύρα μετά το βάπτισμά του και εκοιμήθη εν Κυρίω την Πεντηκοστή του 337. Τα τελευταία του λόγια ήταν: «Τώρα γνωρίζω ότι αξιώθηκα την αιώνια ζωή, τώρα γνωρίζω ότι μετέχω του θείου Φωτός».
Η Εκκλησία τον αναγνώρισε άγιο και τον ονόμασε μαζί με την μητέρα του ισαποστόλους. Η μνήμη τους εορτάζεται στις 21 Μαΐου κάθε χρόνο.
Ερμηνευτικά σχόλια
Η Ελένη 45 χρονών εκδιώχθηκε από το αυτοκρατορικό περιβάλλον χάνοντας σύζυγο και παιδί. Η δοκιμασία ήταν σκληρή και για πολλά χρόνια έζησε μέσα σε δυσκολίες. Στο διάστημα αυτό έγινε χριστιανή: Η αγία Ελένη τα είχε όλα δόξα, πλούτη, αγάπη, τιμές, οικογένεια και ξαφνικά τα έχασε όλα κι έμεινε μόνη. Αναζητώντας παρηγοριά και νόημα στη ζωή της, εγκατέλειψε την πλάνη των ειδώλων και βρήκε τον αληθινό Θεό. Δεν προσπάθησε να εκδικηθεί, να αφεθεί στη μνησικακία, στην μελαγχολία. Δεν ξέπεσε στην αγάπη της και στην αρχοντιά της αλλά την ολοκλήρωσε μέσα στην εμπιστοσύνη και στην αγάπη του Θεού. Μέσα στις δυσκολίες ο άνθρωπος περνάει διάφορα στάδια οργής, λύπης, απογοήτευσης. Η λύση όμως είναι να στραφεί στο Θεό ως τη μόνη ελπίδα και σωτηρία του.
οι κανόνες του στρατού: ο στρατός λάτρευε τον αυτοκράτορα ως θεό. Το ίδιο και η αυτοκρατορία. Αν ο Κωνσταντίνος διάλεγε να ακολουθήσει μία δική του πίστη, αυτό θα τον έκανε να συγκρουσθεί με το στρατό, ο οποίος είχε τον αυτοκράτορα ως σημείο αναφοράς. Ο στρατός θα διαλυόταν. Έτσι ο Κωνσταντίνος, χωρίς να φοβάται να ακολουθήσει τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις, λειτουργεί διακριτικά έναντι των άλλων. Γι’ αυτό και δε θα διστάσει να κάνει το λάβαρο με το σταυρό και το «εν τούτω νίκα», χωρίς όμως να υποχρεώσει τους στρατιώτες του να γίνουν χριστιανοί
εν τούτω νίκα: ο σταυρός του Κυρίου είναι μεγάλη δύναμη. Πρώτα νικά τον διάβολο και βοηθά τον άνθρωπο να παλέψει εναντίον των παθών και της αμαρτίας. Κι αυτό γιατί επάνω στο σταυρό ο Χριστός νίκησε το θάνατο και το κακό. Δεύτερον, δίνει πίστη στον άνθρωπο ότι με τη βοήθεια του Θεού θα ξεπεράσει τις αντιξοότητες που ζει, γιατί ο Χριστός είναι δίπλα του. Τρίτον, τον κάνει αισιόδοξο και δεν τον απελπίζει, γιατί ο Σταυρός συνοδεύεται πάντοτε από την ανάσταση. Αυτό έκανε και ο Κωνσταντίνος. Βεβαιώθηκε για την παρουσία του Χριστού στη ζωή του και έκανε το λάβαρο, με το οποίο μπροστά πήρε δύναμη και νίκησε τον Μαξέντιο.
ανεξιθρησκία: ο Κωνσταντίνος καθιέρωσε την ανεξιθρησκία. Κανείς δε θα διωκόταν γι’ αυτό που πίστευε. Μέχρι τότε όλοι ήταν ελεύθεροι να πιστεύουν στους θεούς, όχι όμως οι χριστιανοί, οι οποίοι οδηγούνταν στο μαρτύριο και την απόρριψη. Ο Κωνσταντίνος δείχνει πόσο σπουδαίο είναι κανείς να αισθάνεται ελεύθερος στο κράτος. Από την άλλη δε θα διστάσει να στηρίξει τη χριστιανική πίστη. Γνωρίζει την αλήθεια. Δε ντρέπεται να μιλήσει για το Θεό στον οποίο πιστεύει και να δείξει ότι με την πίστη αυτή θα κυβερνήσει την αυτοκρατορία. Όμως δεν υποχρεώνει κανέναν να γίνει χριστιανός παρά τη θέλησή του. Η στάση του Κωνσταντίνου δείχνει την μεγάλη διαφορά ανάμεσα στο χριστιανισμό και την ειδωλολατρία της Ρώμης. Γι’ αυτό ας μην ξεχνούμε ότι όντας χριστιανοί έχουμε το δικαίωμα να εκφράζουμε τις απόψεις και την πίστη μας και σεβόμαστε και την πίστη των άλλων.
Η αγία Ελένη και ο άγιος Κωνσταντίνος ονομάζονται ισαπόστολοι: Μητέρα και γιός που για χρόνια ήταν χωρισμένοι ανταμώνουν στο όνομα του Θεού και γίνονται Ισαπόστολοι. Αγάπησαν το Θεό κι αυτό τους έκανε να θέλουν κι άλλοι άνθρωποι να μάθουν για το Χριστό. Η επιλογή και των δύο να στραφούν στο Θεό τους οδήγησε στην αγιότητα, στην αιώνια χαρά και χάρισε στον κόσμο την χαρά του Ευαγγελίου. Ό,τι είναι αδύνατο για εμάς ο Θεός το κάνει δυνατό.
Ερωτήσεις
1. Γιατί η αγία Ελένη δεν απογοητεύτηκε στις δοκιμασίες της;
2. Τι έκανε τον άγιο Κωνσταντίνο να γίνει χριστιανός; Κράτησε την πίστη για τον εαυτό του;
3. Γιατί οι άγιοι ονομάστηκαν ισαπόστολοι;
4. Πρέπει να φοβόμαστε να μιλήσουμε για την πίστη μας στους άλλους;
5. Η αγάπη στο Θεό μας κάνει να είμαστε χαρούμενοι που πιστεύουμε μόνο εμείς ή θέλουμε κι άλλοι να γνωρίσουν την αληθινή πίστη;
Συμπέρασμα: Ο άνθρωπος που αγαπά το Θεό επιστρέφει σ’ Αυτόν και φέρνει και άλλους στην Εκκλησία, ακόμη κι αν κάτι τέτοιο φαίνεται αδύνατο.
Απολυτίκιο των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Ήχος γ’. Θείας Πίστεως
Πρώτος πέφηνας εν Βασιλεύσι, θείον έδρασμα της ευσεβείας, απ’ ουρανού δεδεγμένος το χάρισμα· όθεν Χριστού τον Σταυρὸν εφανέρωσας και την Ορθόδοξον πίστιν εφήπλωσας. Κωνσταντίνε ισαπόστολε, συν Μητρὶ Ελένῃ τη θεόφρονι, πρεσβεύσατε υπέρ των ψυχών ημών
Παιχνίδι
ΚΛΞΗΞΦΚΛΟΙΚΛΟΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣΛΚΞΗΕΛΕΝΗΚΛΟΙΚΛΟΙΣΤΑΥΡΟΣΚ
ΞΛΚΛΟΙΛΑΒΑΡΟΚΙΞΗΓΦΔΗΞΚΛΟΙΘΥΑΝΕΞΙΘΡΗΣΚΙΑΛΚΞΗΓΝΞΚ
ΛΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΚΛΝΙΚΑΙΑΜΝΞΚΛΞΗΔΞΞΚΛΓΣΥΝΟΔΟΣΞΗΓΦ
ΔΣΓΟΛΓΟΘΑΣΓΗΞΚΛΟΙΘΥΤΡΕΙΣΑΠΟΣΤΟΛΟΙΟΙΡΑΥΟΡΒΕΦΛΚΞΗΓΦΔΣΑΣΕΕΡΤΥΛΚ
ΞΗΓΦΔΣΑΡΤΙΟΙΚΞΗΓΦΛΚΙΟΙΘΥΠΟΙΘΥΤΡΦΓΗΞΚΛΜΝΒΩΗΓΦΔΣΑΘΥΡ
Βρες στο κρυπτόλεξο 10 λέξεις από την ιστορία που άκουσες και διάβασες. Τις λέξεις θα τις βρεις διαβάζοντας με προσοχή τα γράμματα το ένα μετά το άλλο, από την αρχή προς το τέλος.
